Ποτέ, μα ποτέ μην εμπιστεύεστε ένα σκυλί με ένα παιδί

 

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για να μη γίνουμε ξανά μάρτυρες τέτοιου είδους επιθέσεων
Τα σκυλιά μας, αυτοί οι τετράποδοι πιστοί μας φίλοι, ανάλογα με τις δικές μας συμπεριφορές, θα εξελιχθούν σε πιστά, υπάκουα και ακίνδυνα κατοικίδια ζώα, αν εμείς το θελήσουμε και το προσπαθήσουμε. Όμως, θα εξακολουθήσουν να είναι ζώα, και τα ζώα δαγκώνουν όταν φοβηθούν ή όταν εκνευριστούν
Γιατί ένας σκύλος μπορεί να επιτεθεί σε ένα παιδί; Με αφορμή τα τελευταία τραγικά γεγονότα στη Ελλάδα, αποφάσισα να γράψω αυτό το ενημερωτικό άρθρο. Σκοπός μου είναι να δούμε μαζί γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορούμε να προλάβουμε τέτοια συγκλονίστηκα περιστατικά, λαμβάνοντας υπόψη τις τέσσερεις παραμέτρους:
1. Τον σκύλο.
2. Το παιδί.
3. Τον γονέα - συνοδό του παιδιού.
4. Τον ιδιοκτήτη - χειριστή του σκύλου.
Ένας σκύλος είναι ένα ζώο. Ανώτερο μεν, ζώο δε. Και τα ζώα απλώς δεν έχουν λογική. Μπορεί αποδεδειγμένα βιβλιογραφικά και βιολογικά να έχει πολλά κοινά με τον ανθρώπινο οργανισμό και να διακατέχεται από αρκετές κοινές βιολογικές ανάγκες όπως τροφή, φροντίδα, αγάπη, προστασία κτλ., όμως η διαφορά είναι καθαρά στη λογική.
Οι τετράποδοι φίλοι μας
Τα σκυλιά μας, αυτοί οι τετράποδοι πιστοί μας φίλοι, ανάλογα με τις δικές μας συμπεριφορές, θα εξελιχθούν σε πιστά, υπάκουα και ακίνδυνα κατοικίδια ζώα, αν εμείς το θελήσουμε και το προσπαθήσουμε. Όμως, θα εξακολουθήσουν να είναι ζώα. Και τα ζώα δαγκώνουν όταν φοβηθούν ή όταν εκνευριστούν.
Ένας σκύλος, λοιπόν, δαγκώνει. Οποιοδήποτε σκυλί μπορεί να επιτεθεί ή να δαγκώσει. Η επιθετικότητα δεν έχει να κάνει με τη φυλή, το φύλο, το μέγεθος, την ηλικία ή την εκπαίδευση. Άκρως φυσιολογική συμπεριφορά στο ζωικό βασίλειο. Αυτήν τη συμπεριφορά, όμως, εμείς οι άνθρωποι έχουμε την απαίτηση να την εξαλείψουμε. Λογικό;

Οι περισσότεροι από εμάς, σίγουρα θα απαντήσουν ομόφωνα ένα τεράστιο ναι. Μόλις όμως ξεχάσαμε ότι ο σκύλος δεν έχει λογική και κυριαρχείται εκ φύσεώς του από ένστικτα. Το κεφάλαιο σκύλος είναι τεράστιο με εκατοντάδες υποκεφάλαια και χιλιάδες τεχνικές. Στο άρθρο αυτό, όμως, θα επικεντρωθούμε στο γιατί οι σκύλοι μπορεί να γίνουν επιθετικοί απέναντι στα παιδιά και στο πώς μπορούμε να αποτρέψουμε μια τραγωδία.
Τα παιδιά
Παιδιά! Αυτά τα πανέμορφα μικρά πλασματάκια, που είναι γεμάτα ενέργεια και ψάχνουν να γνωρίσουν τον κόσμο και να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους. Θέλουν να μάθουν τα πάντα μέσα από τον δικό τους τρόπο και ικανοποιούν σχεδόν πάντα την περιέργειά τους κάνοντας αυτό που εμείς οι μεγάλοι τους λέμε ότι είναι κακό. Ας φέρουμε στο μυαλό μας μερικά παραδείγματα μέσα από την καθημερινότητά μας, για να μπορέσουμε να έχουμε μια σφαιρική εικόνα.
- Λέμε ΜΗ... καίει: Αυτό, θα βάλει το χεράκι του κρυφά, για να δει τι σημαίνει η λέξη καίει.
- Λέμε ΜΗ... κακό: Αυτό, θα κάνει αυτό το κακό, για να ικανοποιήσει την περιέργειά του. Γιατί δηλαδή είναι κακό και τι σημαίνει αυτή η λέξη;
- Λέμε ΜΗ... θα χτυπήσεις: Αυτό, θα το κάνει για να ικανοποιήσει την περιέργειά του γιατί π.χ. είδε στην τηλεόραση ότι ένας παιδικός ήρωας μπορεί να πετάει.
Έχοντας εις γνώσιν μας όλες αυτές τις ενέργειες των μικρών παιδιών, προσπαθούμε πάντα να τα επιτηρούμε όσο το δυνατόν περισσότερο και να παλεύουμε να προλαμβάνουμε συνεχώς καταστάσεις, αφού αυτά είναι ακούραστα. Παρόλα αυτά, όμως, θα βρουν το μαγικό δευτερόλεπτο για να μας ξεφύγουν και να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους. Ακόμα, μπορεί και απλώς να το κάνουν εσκεμμένα μπροστά μας, είτε γιατί αγνοούν τον κίνδυνο είτε γιατί επιζητούν τη σημασία μας, είτε απλώς γιατί είναι απρόσεχτοι και παρασύρονται στη ροή της φαντασίας τους και του παιχνιδιού.
Και, φυσικά, όταν συμβαίνει αυτό, πέστε μου ποιος από εμάς δεν δοκιμάστηκε για τα όρια της υπομονής του, τα όρια του θυμού του και της εγκράτειάς του. Φαντάζομαι πως όλοι εμείς, οι «μεγάλοι», κάποια στιγμή έχουμε ξεφύγει και έχουμε ουρλιάξει μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις είτε από φόβο είτε από θυμό.
Φόβος και εκνευρισμός...
Εμείς, οι ενήλικες, οι ώριμοι, με την απόλυτη λογική, έχουμε χάσει τον έλεγχο για κάτι που έκαναν τα παιδιά μας είτε γιατί φοβηθήκαμε είτε γιατί θυμώσαμε. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να αφήσουμε ένα σκυλί να διαχειριστεί από μόνο του μια τέτοια κατάσταση;
* Ένα παιδί, κατ' αρχήν έχει διαφορετική μυρωδιά από έναν ενήλικα και ίσως να είναι ένα καινούργιο ερέθισμα για τον σκύλο. Ειδικά, αν δεν είναι στην καθημερινότητά του η συναναστροφή με παιδιά ή δεν έχει κοινωνικοποιηθεί σωστά.
* Ένα παιδί τρέχει ασταμάτητα ενεργοποιώντας στον σκύλο το ένστικτο τού κυνηγιού.
* Ένα παιδί αγγίζει ή χτυπά τον σκύλο σε σημεία που του προκαλούν πόνο, όπως είναι η ουρά του ή τα αφτιά του.
* Ένα παιδί βάζει τα χέρια του μέσα στο στόμα του σκύλου και ίσως να πιάνει τα δόντια του ή τη γλώσσα του.
* Ένα παιδί δεν ξέρει να σεβαστεί την ώρα του φαγητού του σκύλου ή την ώρα ανάπαυσής του.
*Ένα παιδί ανοίγει την «τεράστια αγκαλιά του» για να δείξει στον σκύλο πόσο πολύ τον αγαπά με αποτέλεσμα να του προκαλέσει αναστάτωση
*Ένα παιδί έχει διαφορετική χροιά στην φωνή και την ώρα που παίζει μπαίνει βαθιά στον ρόλο του ήρωα που μιμείται, βγάζοντας διάφορα επιφωνήματα τα οποία ο σκύλος εκλαμβάνει χωρίς να κατανοεί το παιχνίδι
*Ένα παιδί χοροπηδά ή κυλιέται στο έδαφος δημιουργώντας έτσι αναστάτωση στον σκύλο
Αυτά και πολλά άλλα, μπορούν να προκαλέσουν στον σκύλο φόβο ή εκνευρισμό. Ακόμα όμως και στην απόλυτη σιγουριά ότι ένας σκύλος είναι άκρως ακίνδυνος και φιλικός, ποτέ δεν θα πρέπει να βρίσκεται μαζί με παιδιά χωρίς την απόλυτη επιτήρηση. Μην υποθέσετε ποτέ ότι μόνο και μόνο επειδή είναι ο σκύλος της οικογένειας, όλα θα πάνε καλά.
Προσέγγιση, παιχνίδι και συμπεριφορά
Τα παιδιά, πρέπει να διδάσκονται πώς να προσεγγίζουν, πώς να παίζουν και πώς να συμπεριφέρονται στα σκυλιά. Όπως μιλούμε στα παιδιά μας και τα διδάσκουμε πώς να παίζουν αρμονικά με τα άλλα παιδάκια, θα πρέπει να τα ενημερώσουμε και για το πώς θα πρέπει να παίζουν με τα σκυλιά. Πρέπει να τα μάθουμε να σέβονται τα σκυλιά. Να τα κάνουμε να καταλάβουν ότι τα σκυλιά δεν έχουν λογική, με αποτέλεσμα να τους προκαλέσουν άθελά τους μεγάλο τραυματισμό όταν τα θυμώσουν ή όταν τα πονέσουν. Σαν γονείς, λοιπόν, θα πρέπει να τους εξηγήσουμε απλά και κατανοητά ότι τα σκυλιά δεν είναι παιχνίδι, αλλά μπορούν να παίξουν μαζί μας. Δεν είναι αντικείμενα, αλλά φίλοι μας. Σκοπός μας είναι να καταλάβουν τα παιδιά μας τους κινδύνους και όχι να φοβηθούν τα σκυλιά. Θα πρέπει, λοιπόν, να τα ενημερώσουμε για τα εξής:
1. Δεν τρέχουμε μπροστά στον σκύλο γιατί αυτός θα νομίζει ότι θέλουμε να μας κυνηγήσει. Για να μας πιάσει, ίσως τρέξει ανάμεσα στα πόδια μας ή ίσως πηδήξει πάνω μας. Μια τέτοια κίνηση, μπορεί να μας ρίξει κάτω, να μας χτυπήσει πολύ άσχημα και να μας πονέσει πολύ.
2. Δεν αγκαλιάζουμε τα σκυλιά γιατί αυτά δεν καταλαβαίνουν την αγκαλιά και μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν.
3. Δεν πηδάμε πάνω κάτω και δεν πέφτουμε στο έδαφος γιατί τα σκυλιά αναστατώνονται και μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν.
4. Δεν τα ενοχλούμε όταν τρώνε ή όταν κοιμούνται, γιατί τα σκυλιά μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν,
5. Δεν τα αγγίζουμε ποτέ αν δεν είναι δίπλα μας ένας μεγάλος γιατί τα σκυλιά μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν.
6. Δεν τα χτυπάμε ποτέ γιατί τα σκυλιά μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν επειδή πόνεσαν.
7. Δεν τραβάμε την ουρά τους, δεν τραβάμε τα αφτιά τους και δεν βάζουμε ποτέ το χέρι μας στο στόμα τους γιατί τα σκυλιά μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν επειδή πόνεσαν.
8. Δεν φωνάζουμε δυνατά και δεν ουρλιάζουμε γιατί τα σκυλιά μπορεί να φοβηθούν ή να θυμώσουν.
Και αφού τα ενημερώσουμε γι' αυτούς τους σοβαρούς «κανόνες», τότε θα πρέπει και πάλι πολύ ρητά και κατανοητά να τους εξηγήσουμε τι μπορεί να κάνει ένα σκυλί όταν φοβηθεί ή όταν θυμώσει. «Θα δαγκώσει. Όχι γιατί δεν μας αγαπά, αλλά γιατί τα ζώα δεν ξέρουν να σκεφτούν». Αυτό, όμως, δεν μπορεί να μας απαλλάξει και από την απόλυτη ευθύνη που έχουμε σαν γονείς. Τα παιδιά μας, σίγουρα ή δεν θα το καταλάβουν, ή θα το ξεχάσουν, ή απλώς θα κινηθούν βάσει της παιδικής τους περιέργειας. Εμείς, οι γονείς, είμαστε υποχρεωμένοι να επιτηρούμε τα παιδιά μας και να μη θεωρήσουμε ποτέ και τίποτα δεδομένο.
Η ευθύνη του ιδιοκτήτη
Κάπου εδώ αρχίζει και η ευθύνη του ιδιοκτήτη του σκύλου, όμως. Ένας ιδιοκτήτης θα πρέπει να φροντίσει να τηρήσει όλα τα δυνατά μέτρα ασφαλείας, ώστε όταν χρειάζεται (π.χ. επισκέψεις) ή όταν ο σκύλος δεν βρίσκεται υπό την επιτήρησή του (π.χ. απουσιάζει), να είναι σωστά περιορισμένος. Θα πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος χώρος περιορισμού, όπου κανένας δεν θα μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση, να έχει προειδοποιητικά σήματα και αν επιβάλλεται να τοποθετήσει φίμωτρο στον σκύλο του. Ακόμα, ένας σωστός ιδιοκτήτης, θα πρέπει να γνωρίζει πως ένας σκύλος λειτουργεί βάσει των ενστίκτων του, εκφράζεται μόνο με τη γλώσσα του σώματος. Ευθύνη και υποχρέωσή μας, λοιπόν, σαν ιδιοκτήτες, είναι να το κατανοήσουμε και να το σεβαστούμε. Θα πρέπει να μάθουμε τη γλώσσα του.

Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε μαζί του. Μέσα από την επικοινωνία αυτή, θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε τον χαρακτήρα του θέτοντάς του κανόνες και κοινωνικοποιώντας τον σωστά, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε βία. Και τι είναι η γλώσσα του σώματος στα σκυλιά; Στο σημείο αυτό θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο που ετοιμάζω σαν εκπαιδευτής σκύλων (το οποίο φυσικά δεν θα έχει κερδοσκοπικό σκοπό).

Οι άνθρωποι με την ομιλία-λέξεις, τη λογική, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα γεγονότα και ερμηνεύουν τις διάφορες καταστάσεις, εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Μια γλυκιά ματιά, όμως, είναι χίλιες φορές πιο δυνατή από ένα απλό λεκτικό σ’ αγαπώ. Μια σπίθα θυμού είναι πιο άγρια απ' όσο και να φωνάξεις. Η εικόνα ενός θλιμμένου προσώπου είναι πιο έντονη από την απλή σιωπή της θλίψης. Όπως επίσης η στάση του σώματός μας, προσδιορίζει σχεδόν πάντα την ψυχική μας διάθεση. Το ίδιο συμβαίνει και στο ζωικό βασίλειο και ιδιαίτερα στον σκύλο που θεωρείται από τα ανώτερα ζώα.

Επειδή όμως τα σκυλιά δεν μιλούν, έχουν ακόμα πιο ανεπτυγμένα έμφυτα χαρίσματα όσον αφορά τη γλώσσα του σώματος. Όχι μόνο μας δείχνουν ακριβώς τι ζητούν από εμάς ή τι νιώθουν, αλλά μπορούν και να διαβάσουν με ακρίβεια την αύρα του δικού μας σώματος. Είναι σε θέση να αντιληφθούν πότε έχουμε θυμώσει, πότε έχουμε χαρεί, πότε είμαστε λυπημένοι, πότε είμαστε άρρωστοι κτλ, χωρίς καν να ξεστομίσουμε ούτε και ένα επιφώνημα. Αυτό το χαρακτηριστικό, τους δίνει και την ικανότητα της αυτοπροστασίας όπως επίσης και του δεσίματός τους με τους ανθρώπους.
Η προειδοποίηση για την επίθεση
Τις περισσότερες φορές, ένα σκυλί συνήθως παρουσιάζει προειδοποίηση πριν επιτεθεί. Στη θέα του φόβου, του εκνευρισμού ή ακόμα και λόγω κάποιου ιατρικού προβλήματος, ίσως:
* Απλώς να γυρίσει την πλάτη και να φύγει.
* Να γλείφει τη μύτη του (σημείο εκνευρισμού).
* Να γρυλλίσει.
* Να αποκαλύψει τα δόντια του.
* Απλώς να παγώσει και να μείνει ακίνητος.
* Να τεντώσει τα αφτιά του προς τα πίσω, να σηκώσει το τρίχωμα και την ουρά του για να αυξήσει τον όγκο σώματός του και να επιβάλει την κυριαρχία.
Στο σημείο αυτό, εμείς οι ιδιοκτήτες ή χειριστές θα πρέπει αμέσως να πάρουμε τα μέτρα μας. Ποτέ και για κανένα λόγο δεν πρέπει να αγνοήσουμε αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια. Θα πρέπει αμέσως να βάλουμε τον σκύλο μας στον ασφαλή περιορισμό που προαναφέραμε για να καταλάβει ότι δεν μπορεί να κυριαρχήσει και για να αποφύγουμε το οποιοδήποτε μοιραίο περιστατικό. Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να ενημερώσουμε τον γονιό - συνοδό του παιδιού για την κατάσταση.

Ο γονιός - συνοδός του παιδιού θα πρέπει και αυτός με τη σειρά του να θέσει και το παιδί υπό αυστηρή επιτήρηση, παρόλο που ο σκύλος μας απομακρύνθηκε από το πεδίο. Αν αφήσουμε την κατάσταση ανεξέλεγκτη, κάνοντας απλώς παρατηρήσεις, το πιο πιθανό είναι να δημιουργήσουμε περισσότερη ένταση, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή ο σκύλος να επιτεθεί για να βγει από τη δύσκολη κατάσταση στην οποία άθελά του έχει ενταχθεί. Και όταν επιτεθεί, το πιο πιθανό είναι να έχουμε αποτελέσματα τραγικά αφού ένα σπρώξιμο ή ένα δάγκωμα μπορεί να αποβεί μοιραίο σε ένα παιδί.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΚΟΥΛΛΗΣ
Πτυχιούχος εκπαιδευτής σκύλων (Facebook: geo-mark9)