Η παγκοσμιότητα της ελληνικής γλώσσας

ΛΙΑ ΜΑΛΛΙΔΟΥ

Μια χούφτα είν’ ο άνθρωπος από στυφό προζύμι γεννιέται σαν αρχάγγελος πεθαίνει σαν αγρίμι του μένει μόνο στη ζωή μια γλώσσα μια πατρίδα η πρώτη του παρηγοριά και η στερνή του ελπίδα λέει ο Νίκος Γκάτσος Η γλώσσα μας πανθολομολογουμένως έχει εκθειασθεί από το σύνολο των πνευματικών ανθρώπων στην παγκόσμια σφαίρα αναγνωρίζοντάς της κατ’ αρχάς τα στοιχεία της αρμονίας και της μουσικότητας που εμπεριέχει. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος με λυρισμό και ενάργεια μας δίνει την εικόνα: Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους θα τους μιλήσω ελληνικά επειδή δε γνωρίζουνε γλώσσες μιλάνε μεταξύ τους με μουσική Και φυσικά όλοι γνωρίζουν ότι είναι η πηγή, και είναι πάντα ζωντανή στους επιστημονικούς και τεχνικούς όρους επειδή στην Ελλάδα μαζί με τη φιλοσοφία γεννήθηκε η επιστήμη αλλά και ακόμη όταν αυτή εξέλιπε, οι ξένοι όταν θέλουν να δημιουργήσουν μια καινούργια λέξη, και ιδιαιτέρως στον επιστημονικό τομέα, χρησιμοποιούν πάντα την ελληνική η οποία προσφέρεται επειδή διαθέτει ακρίβεια και σαφήνεια. Πολλές ξένες εταιρείες δεν φείδονται να χρησιμοποιήσουν ελληνικές λέξεις, όπως η ΝΙΚΕ με τα αθλητικά είδη προς τιμήν της Νίκης της Σαμοθράκης, της οποίας αντίγραφο βρίσκεται στο εργοστάσιό της στο Όρεγκον. Επίσης, η φαρμακευτική εταιρεία που κυκλοφορεί το viagra έχει ενημερώσει ότι για να αποδώσει επακριβώς την επίδραση του χαπιού αυτού χρησιμοποίησε τις ελληνικές λέξεις βία (=δύναμη, ορμή) και άγρα (=κυνήγι, αναζήτηση). Εξάλλου είναι γνωστό ότι όταν κατασκευάσθηκε μια νέα πλαστική ύλη στα εργαστήρια αναζητήθηκε η «νέα ύλη» στην ελληνική πάλι και έτσι προέκυψε η παγκοίνως γνωστή λέξη Nylon. Η ιαπωνική εταιρεία Canon ονόμασε τη νέα γενιά φωτογραφικών μηχανών ΕOS από τα αρχικά Electronic Operating System. Η λέξη χρησιμοποιήθηκε βεβαίως επί σκοπού. Η αρχαία ελληνική λέξη εώς σημαίνει αυγή. Και οι Ιάπωνες εξηγούν ότι επιλέχθηκε επειδή αυτό το σύστημα φέρνει την αυγή στην τεχνολογία. Η ελληνίστρια και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγύ η οποία είχε εντρυφήσει ολόκληρη τη ζωή της στην αρχαία ελληνική γραμματεία το έχει επισημάνει: «Ανατρέχουν στα ελληνικά για να ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις (από την ευθανασία μέχρι τον μεταβολισμό), χωρίς να αναφέρουμε τους πυραύλους ή τους μεγάλους επιστημονικούς στόχους που ονομάζονται “Αριάδνη” ή “Ερμής”». Εκτός από τις ήδη υπάρχουσες λοιπόν ελληνικές λέξεις, ένας ολόκληρος θησαυρός από τις ελληνικές ρίζες βρίσκεται πάντα μπροστά για να αντληθεί από εκεί και να κατασκευασθούν νέες ελληνικές λέξεις, και επειδή οι περισσότεροι ονοματοδότες είναι και εξαίρετοι ελληνιστές, έτσι στέφεται με επιτυχία η δημιουργία οικουμενικών λέξεων όπως αστροναύτης (ναύτης των άστρων) ή ο ειδικός γιατρός για το νευρικό σύστημα νευρολόγος, hepatitis (ηπατίτιδα πλέον στη δημοτική μας) και ων ουκ έστιν αριθμός. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν 30.000.000 επιστημονικοί όροι όλων των επιστημών που στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι ελληνικοί. Όταν τίθεται ανάγκη να δηλωθεί έννοια, σκέψη, έκφραση, ή επιστήμη καλείται η ελληνική να αποδώσει επαρκώς το αιτούμενο. Αυτή η μετάγγιση καθίσταται αναγκαία διότι η ελληνική προσφέρει λέξεις με υψηλά διανοήματα. Η ιατρική επιστήμη, διεθνώς, έχει καρπωθεί από την ελληνική γλώσσα τη μερίδα του λέοντος. Η ελληνική ιατρική ορολογία έδωσε στις δυτικές γλώσσες ένα πολύ εκτεταμένο λεξιλόγιο που είναι το πιο διαδεδομένο από όλα. (Σημειωτέον ότι ακόμη και στο Μπαγκλαντές, η επιστημονική ιατρική παλαιότερα, αλλά και η λαϊκή ιατρική σήμερα αποκαλείται Γιουνάνι, δηλαδή ιωνική). Οι ανακαλύψεις εν τω μεταξύ στην Ιατρική διαδέχονται η μία την άλλη με επιταχυνόμενο ρυθμό, και σε καθεμία αντιστοιχεί μια καινούργια λέξη που τις περισσότερες φορές προέρχεται από τα ελληνικά. ΑΝΑPHILAXIS, AKINESIA, ALOPEKIA, ADENOMA, ADYNAMIA, ACANTHOSIS, AMNESIA, ANAEMIA, ANALGESIA ANURIA, APRAXIA, ATONIA, ASTHENIA, ASTHMA κ.ο.κ. Όπως είπε και ο ποιητής μας Νικηφόρος Βρεττάκος σε μια διάλεξή του το 1990 για τη «Φθορά της γλώσσας»: «Η ελληνική γλώσσα, ο μακρόβιος αυτός ζωντανός οργανισμός, ξέρουμε πως δικτυώθηκε και βοήθησε στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών γλωσσών και όχι μόνο αυτών, αφού διεισδύσεις της ανακαλύπτουμε και στις ανατολικές γλώσσες, όπως είναι για παράδειγμα η ιαπωνική. Ο Κικέρων έλεγε πως η γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε με 250 αγροτικές λέξεις και ότι πλούτισε το λεξιλόγιό της παίρνοντας με το τσουβάλι τις λέξεις από την ελληνική γλώσσα». Κλασικό παράδειγμα οι δύο ομιλίες του Ξενοφώντα Ζολώτα, που αποτελούν γλωσσικό άθλο, στις 26.9.1957 και 2.10.1959, στη Συνέλευση του Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) της Ουάσινγκτον. Παρατίθεται ένα απόσπασμα από την πρώτη του ομιλία, η οποία καταχειροκροτήθηκε από τους συνέδρους, ενώ την επομένη είχαν πρωτοσέλιδο το λόγο του οι “New York Times” και η “Washington Post”, περνώντας σε όλο τον κόσμο το μήνυμα, ότι η ελληνική γλώσσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να λειτουργήσει σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Kyrie, it is Zeus’ anathema on our epoch (for the dynamism of our economies) and the heresy of our economic method and policies that we should agonize the Skylla of nomismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncracy to be ironic or sarcastic but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize nomismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies should be based more on economic and less on political criteria. (Είναι «Διός ανάθεμα» στην εποχή μας και αίρεση της οικονομικής μας μεθόδου και της οικονομικής μας πολιτικής το ότι θα φέρναμε σε αγωνία τη Σκύλλα του νομισματικού πληθωρισμού και τη Χάρυβδη της οικονομικής μας αναιμίας. Δεν είναι στην ιδιοσυγκρασία μου να είμαι ειρωνικός ή σαρκαστικός αλλά η διάγνωσή μου θα ήταν ότι οι πολιτικοί είναι μάλλον κρυπτοπληθωριστές. Αν και με έμφαση στιγματίζουν τον νομισματικό πληθωρισμό, τον ενεργοποιούν μέσω της τακτικής τους και των πρακτικών τους. Η πολιτική μας θα έπρεπε να βασίζεται περισσότερο σε οικονομικά και λιγότερο σε πολιτικά κριτήρια). Επιπροσθέτως, πλήθος αστερισμών και αστέρων έχουν ελληνικά ονόματα, οι πλείστοι εξ αυτών διατηρούν την ονομασία που έδωσαν πρώτοι ο Πτολεμαίος και ο Ίππαρχος. Έτσι, ο α του αστερισμού των Διδύμων καλείται Κάστωρ, ενώ ο β ονομάζεται Πολυδεύκης. Οι Πλειάδες (κοινώς Πούλια) στον αστερισμό του Ταύρου, οι Υάδες του Ταύρου ομοίως, η Μεγάλη Άρκτος, η Μικρά Άρκτος, η Κασσιόπη, η Ανδρομέδα, η Κόμη της Βερενίκης, ο Οφιούχος κ.λπ. Μ.Μ. Πηγές: Α. Αντωνάκος, Άννα Τζιροπούλου Πηγή:thessalonikiartsandculture.gr