ΙΛΙΣΣΟΣ έγκλημα διαρκείας.

 Εκεί που άλλοτε κυλούσε ο Ιλισσός εκάθισα και έκλαψα,

μισός αιχμάλωτος, μισός ερωτευμένος κι ανέβαινε στα χείλη μου ο αίνος.Κάποια πατρίδα θα'φερα στο νου ν'ανθίζει στα μετόχια τ'ουρανού, με θάλασσες πιο μέσα κι ακρογιάλια κι ολόφωτα τις νύχτες μανουάλια.Καλή πατρίδα, κι ήσουνα κι εσύ χρισμένη και σε τύλιγαν κισσοί και θερινά φεγγάρια· τον ψαλμό τον ένιωσα σαν κόμπο στο λαιμό, που λύθηκες στα χείλη μου και εχάθη στις όχθες του Ιλισού, στου μπαρ τα βάθη.Αργά, καθώς ξημέρωνε, κι ο αίνος ολόφυρτος ανέβαινε, πνιγμένος, στην Καλλιρρόης, σαν παλιός διδάχος εκάθισα και έκλαψα μονάχος.(Διονύσης Καψάλης : «ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ»)

«Η καταιγίδα ήταν τόσο έντονη που φούσκωσε το ποτάμι. Η γέφυρα παρασύρθηκε με αποτέλεσμα να κοπεί η Αθήνα στα δύο». Η είδηση είχε διαδοθεί απόστόμα σε στόμα το 1852 στους κατοίκους της πόλης και είχε προκαλέσει φόβο. Το ποτάμι που είχεφουσκώσει ήταν η σημερινή... οδός Σταδίου.

Η όψη που θα παρουσίαζε το κέντρο της πόλης, σε περίπτωση που είχε μείνει η Σταδίου ποτάμι και δεν είχε διαμορφωθεί σε δρόμο, έχει απασχολήσει κατά καιρούς τους ειδικούς. Πρόσφατα μάλιστα, επανήλθαν σχέδια για την ανάδειξη όσων τμημάτων των ποταμών της Αθήνας έχουν μείνει ανοιχτά.

Ο αντιπρύτανης του ΕΜΠ και καθηγητής Πολεοδομίας και Αρχιτεκτονικής κ. Γιάννης Πολύζος μαζί με την επιστημονική του ομάδα έχουν προτείνει, στο πλαίσιο της μελέτης για το Μητροπολιτικό Πάρκο, μια μεγάλη ανάπλαση. «Οδηγός για τους μελετητές είναι το φυσικό στοιχείο, με πρώτη την κοίτη του Ιλισού. Προβλέπεται ανάδειξή της, καθαρισμός και δημιουργία σε επιλεγμένες θέσεις μικρών ταμιευτήρων ώστε να συγκρατούν νερό και να ενισχύουν την παρουσία του υγρού στοιχείου. Θα διαμορφωθούν παραποτάμιες διαδρομές, ενώ θα προστατευθεί ο άναρχος χαρακτήρας της παραρεμάτιας φυσικής βλάστησης. Συνολικά, στόχος είναι να ενισχυθεί αποφασιστικά το πράσινο που υπάρχει», λέει ο καθηγητής.Να σώσουμε...

«Ακόμα και τώρα θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι και να δράσουμε για να σώσουμε ό,τι έχει απομείνει από τα ρέματα και τα ποτάμια της Αθήνας», λέει ο κ. Πολύζος. «Τα ποτάμια αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του αττικού τοπίου. Έστω, ίχνη αυτού του τοπίου, πρέπει να τα προφυλάξουμε».Ο ίδιος προτείνει τρεις παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν σε σημεία όπου ρέματα, παραπόταμοι ή τμήματα των κεντρικών ποταμών είναι «ανοιχτά»: «Υπάρχουν τρεις περιοχές όπου μπορούν να γίνουν ήπιες παρεμβάσεις».Οι διαδρομές που προτείνει ο κ. Πολύζος, και τις οποίες έχουν επεξεργαστεί ερευνητές του Πολυτεχνείου, είναι αυτή που αρχίζει από Γουδή και καταλήγει στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, στον Υμηττό (κατά μήκος ρέματος του Ιλισού), η διαδρομή κατά μήκος του ρέματος της Πικροδάφνης- «θα ένωνε τέσσερις δήμους»- και αυτή κατά μήκος του ξεσκέπαστου τμήματος του Ιλισού (από την Καλλιθέα έως την παραλία).Ανάσες.«Τα ποτάμια αποτελούν ανάσες για το περιβάλλον μιας πόλης. Η εκβολή του Ιλισού είναι ακόμα και σήμερα ανοιχτή. Αποτελεί έναν από τους ελάχιστους υγροβιότοπους στη δυτική ακτή της Αττικής και συγκεντρώνει πλήθη πουλιών την άνοιξη και τον χειμώνα», αναφέρει το μέλος της Ορνιθολογικής Εταιρείας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

«Είναι πολύ αργά για να διαπιστώσουμε εάν τελικά έπρεπε ή όχι να αφήσουμε ένα ποτάμι στο Λεκανοπέδιο», λέει ο αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Τζιρτζιλάκης. «Την ευκαιρία μας τη χάσαμε πολλά χρόνια πριν. Στρατηγική επιλογή της Πολιτείας υπήρξε διαχρονικά το μπάζωμα ακόμα και των ρεμάτων», συμπληρώνει.χουν μπαζωθεί 550 χιλιόμετρα!«Αντιμετωπίζαμε πάντα τα ποτάμια σαν εμπόδια, σαν εχθρούς, μέσα στο αττικό περιβάλλον. Όχι μόνο δεν προστατεύθηκαν, αλλά καταστρέφονται μέχρι και τις ημέρες μας», λέει ο κ. Πολύζος. «Το παράδειγμα του Κηφισού είναι το πλέον ενδεικτικό. Έχουν περάσει μόλις πέντε χρόνια από τότε που ο Κηφισός έγινε αυτοκινητόδρομος. Ένας δυνάμει σημαντικός χώρος πρασίνου και αναψυχής στο εσωτερικό μίας περιοχής καταστράφηκε. Κυριάρχησε για άλλη μια φορά η χρήση του αυτοκινήτου εις βάρος των ήπιων χρήσεων του περιπάτου, της αναψυχής, του πολιτισμού. Οι περιοχές του Νέου Φαλήρου και του Μοσχάτου αποκόπηκαν εντελώς μεταξύ τους». Οι γεωλόγοι ωστόσο επιμένουν ότι τα ποτάμια της Αθήνας δεν έχουν χαθεί. Κάτω από τη Σταδίου το νερό συνεχίζει να κυλάει υπόγεια. Σε πολλά μεγάλα κτίρια, κατά μήκος του δρόμου, αντλούνται ακόμα και σήμερα, με ειδικά υδραυλικά συστήματα τα νερά, προκειμένου να μην πλημμυρίσουν τα υπόγειά τους«συμβαίνει σπάνια, ωστόσο συμβαίνει», λένε οι γεωλόγοι.

Γεωτρήσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών Ερευνών πάντως έχουν αποδείξει ότι σχεδόν όλοι οι δρόμοι της Αθήνας κρύβουν ένα μπαζωμένο ρέμα ή ένα υπόγειο ποτάμι: ο Ιλισός, ο Ηριδανός, ο Κυκλόβορος, το Λυκόρεμα, ο Βουρλοπόταμος, ο Βοϊδοπνίχτης, ο Αλασσώνας είναι μερικά από αυτά. Σύμφωνα με το ΙΓΜΕ σε ολόκληρο το Λεκανοπέδιο έχουν μπαζωθεί ρέματα και χείμαρροι συνολικού μήκους 550 χιλιομέτρων. Πριν από μερικά χρόνια το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόνο το 20% κατέληγε στη θάλασσα. Σήμερα, όμως, τα ποσοστά έχουν αντιστραφεί. Το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος πριν από μερικά χρόνια

Η διαδρομή του Ιλισού.

Ο Ιλισός ήταν το μεγαλύτερο ποτάμι που διέσχιζε την Αθήνα. Πηγάζει από τον Υμηττό. Ακόμα και το καλοκαίρι έχει νερό, που σήμερα όμως κυλάει σχεδόν σε όλη τη διαδρομή υπόγεια. Από το 1948 άρχισαν οι εργασίες κάλυψής του. Περνούσε από τη Βασιλίσσης Σοφίας, μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο, συνέχιζε κάτω από την Καλλιρρόης και μόνο στην οδό Παν. Τσαλδάρη στην Καλλιθέα υπάρχει ένα σημείο του ανοικτό προτού καταλήξει στη θάλασσα.Ένας όμορφος πεζόδρομος στις όχθες της Καλλιρρόης.Ένα υποθετικό σενάριο που θα «μετέτρεπε» τη σημερινή λεωφόρο Καλλιρρόης, από τη διασταύρωσή της με τη Βουλιαγμένης έως και το σημείο που συναντάει τη Συγγρού, σε ποτάμι θα επέφερε καταλυτικές αλλαγές σε αυτή τη γειτονιά. Όπως λέει ο περιβαλλοντολόγος κ. Φίλιππος Κυρκίτσος, «το ποτάμι θα εξασφάλιζε αισθητικά, οικολογικά και λειτουργικά πλεονεκτήματα. Θα μείωνε την ηχορρύπανση, τη σκόνη και το νέφος.

Χωροταξικά η πολύβουη λεωφόρος θα ήταν ένα όμορφος πεζόδρομος και στις... όχθες ενός ποταμού, ενώ θα αποτελούσε και ομαλή συνέχεια του ιστορικού κέντρου».

Βόλτα σε τρία ποτάμια.

Υπάρχουν τρία σημαντικά ποτάμια λίγο έξω από το κέντρο της Αθήνας, τα οποία είναι επισκέψιμα, σύμφωνα με τον κ. Πολύζο. Το ρέμα Βαλανάρη ή Λυκόρεμα ή Βαθύρεμα ή μεγάλο ρέμα Ραφήνας, το ρέμα Χαλανδρίου και το ρέμα Χελιδονούς. Το πρώτο έχει τις πηγές του στην Πεντέλη στη θέση του Αγίου Νικολάου Καλλισίων. Στο ύψος της διασταύρωσης της Λεωφόρου Αχαιών και οδού Δράκοντος και κάτω από την οδό Αντισθένους το Λυκόρεμα έχει μια πορεία ανάμεσα σε εκτάσεις γεμάτες με θυμάρια, μυρτιές, πλατάνια και πεύκα.

«Απόλυτα συνυφασμένο με την ιστορία του Χαλανδρίου το ομώνυμο ρέμα είναι μεγάλο σε μήκος και βαθύ και διαρρέει ολόκληρο το Χαλάνδρι αφού έχει διασχίσει την Πεντέλη, τα Μελίσσια, τα Βριλήσσια», λέει ο καθηγητής.

Εμφανίζεται ανοικτό, με εξαίρεση ελάχιστα αναγκαία σημεία όπου υπάρχουν γέφυρες που συνδέουν τις περιοχές που βρίσκονται δυτικά του με τον κυριότερο οδικό άξονα της περιοχής, τη λεωφόρο Πεντέλης. Καλαμιές, πεύκα, λίγοι ευκάλυπτοι και λεύκες είναι το πράσινο που συναντάει κανείς στις όχθες του. Οι περίοικοι ωστόσο συχνά αναφέρουν την εμφάνιση μικρών σκαντζόχοιρων ενώ βορειότερα έχουν παρατηρηθεί πέρδικες.

Ομως, ας πάρουμε τα πράγματα απο την Αρχή...

Ιλισσός : Γραφές της λέξης :Ιλισσός, Ιλισός κατά Κόντον, Ειλισσός στον Παυσανία (Στράβων, Γεωγρα­φία 9, 1, 24- Παυσανίας 1, 19, 5· Πτολεμαίος Κλαύδιος, Γεωγραφική Υφήγησις 3, 15, 7 Νόννος, Διονυσια­κά 47, 13 Στέφανος Βυζάντιος, Ε­θνικά).

Ετυμολογία : Πελασγική προέλευση, προελληνική ρίζα (άγνωστη ετυμολογία)

Παράγωγα ονόματα : Ιλισίδες ή Ιλισιάδες

Ονόματα συνοικιών : Ιλίσσια : λέγεται σήμερα η περιοχή ανατολικά του παραπόταμου του Ιλισσού, του άλλοτε αποκαλούμενου Ηριδανού και από μερικές δεκαετίες, της λεγόμενης «Φάραγγος της Καισαριανής».

Συνώνυμοι ποταμοί : Δεν αναφέρονται άλλοι ποταμοί με το ίδιο όνομα.

Γεωγραφία : Χείμαρρος της Αττικής. Η κοίτη του Ιλισού ήταν πάντα έξω από τα τείχη της Αθήνας. Η ροή των νερών του είχε κατεύθυνση προς Δ. Πήγαζε από τη βορειοδυτική πλα­γιά του Υμηττού, ένα σκέλος του από την περιοχή νότια του Χολαργού, κοντά στον σημερινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, και άλλο κοντά στην Καισαριανή. Κατόπιν συνέχιζε προς τα νοτιοδυτικά, περνώντας έξω από τα τείχη, στα νότια της πόλης.

Στα ανατολικά λειτουργούσε ως βασικός συλλεκτήριος ποταμός του Βόρειου Υμηττού από του Παπάγου μέχρι το Παγκράτι. Στο μέσο περίπου της διαδρομής του (σχεδόν απέναντι από τον λόφο του Αρδηττού), χωριζόταν στα δύο σχη­ματίζοντας μιαν επίπεδη νησίδα. Αφού ενώνονταν και πάλι οι δύο κοί­τες, συνέχιζε διασχίζοντας την περιο­χή ανάμεσα στους λόφους των Μου­σών (Φιλοπάππου) και της Σικελίας και χυνόταν στον Κηφισό στο ύψος του Ταύρου, λίγο πριν τη θαλάσσια περιοχή του Νέου Φαλήρου, όπου εκβάλλουν τα νερά και των δύο ρευμάτων, αφού προηγουμένως δεχόταν τα νερά του Ηριδανού, που πήγαζε από τον Λυκα­βηττό.

Για τη φύση του παραλίσιου τοπίου σημαντική είναι η αρχή του πλατωνικού διαλόγου «Φαίδρος». Αναφέρει λοιπόν «αμφιλαφή και υψηλήν πλάτανον» στις όχθες του ποταμού, «χαριέντα και διαφανή» νερά, χορταριασμένες πλαγιές, αδιάκοπο άσμα τζιτζικιών, θρόισμα φύλλων από τη δροσερή πνοή του ανέμου, μεγάλη και σύσκια λυγαριά που με τα άνθη της ευωδίαζε τον αέρα και γενικότερα ειδυλλιακή όψη του τοπίου. Από την αρχαιότητα μέχρι και τον 19ο αιώνα τα νερά του ποταμού, τουλάχιστον το χειμώνα, ήταν άφθο­να. Ο Στράβων αναφέρει ότι το χει­μώνα πλημμύριζε παρασύροντας ακό­μη και ρίζες δέντρων, ενώ το καλοκαί­ρι τα νερά του μειώνονταν σημαντικά. Από το 1948 και μετά η κοίτη του άρχισε σταδιακά να καλύπτεται και μικρό μόνο τμήμα της παραμένει ακάλυπτο. Πρώτο θύμα ο Ιλισός μπροστά στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

Τα όσα είπαμε ως εδώ, μαζί με κάποια επιπρόσθετα στοιχεία, αντιστοιχούνται τοπογραφικά στον παρακάτω χάρτη:

Ο Ιλισσός εξακολουθούσε, ακόμα τότε, να κυλά μπροστά από τις υπώρειες του λόφου, όπως το έκανε επί χιλιάδες χρόνια, αν και πλέον, ενώ το Χειμώνα είχε πολλά και ορμητικά νερά, το Καλοκαίρι αποξηραινόταν εντελώς. Στο σημείο, μάλιστα, όπου η σημερινή Λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου περνά μπροστά από την περιοχή του "Μετς", ο ποταμός σχημάτιζε και μικρές υδατοπτώσεις, τους "καταρράκτες του Ιλισσού", όπως τους αποκαλούσαν

.

Οι "καταρράκτες του Ιλισσού", από φωτογραφία του 1875.

Η κοίτη του Ιλισσού πριν από την κάλυψη του, μπροστά από το κολυμβητήριο.

Τμήμα του Ιλισσού κοντά στην οδό Ερατοσθένους, από φωτογραφία του 1940.

Το ένα από τα δύο σκέλη που σχημάτιζε εκεί ο Ιλισσός επιχωματώθηκε το 1897, ύστερα από μια μεγάλη πλημμύρα του ποταμού την ίδια χρονιά. Η αντίστροφη μέτρηση για τον, άλλοτε θεό, Ιλισσό είχε πλέον αρχίσει. Όσο οι κάτοικοι της Αθήνας αυξάνονταν, τόσο οι παρεμβάσεις τους στο αστικό τοπίο γίνονταν και πιο δραστικές. Αργά αλλά σταθερά η κοίτη του ποταμού σκεπαζόταν για τις ανάγκες των νέων κατοίκων. Μέχρι το 1948, ολόκληρο το τμήμα του Ιλισσού ως το στάδιο είχε καλυφθεί, ενώ ως το 1962, το τμήμα μεταξύ σταδίου και Λεωφόρου Συγγρού επιχωματώθηκε και αυτό. Τέλος εποχής για τον ποταμό, αλλά και την αρχαία πόλη, που έδινε πλέον τη θέση της σε μια καινούρια -αλλά, πάντως, εξίσου μαγική με τον τρόπο της- μεγαλούπολη

Ιστορικά.

Ο Πλάτων αναφέρεται στον Ηριδανό και τον Ιλισό ως τα δύο ποτάμια της Αθήνας που περιέβαλλαν την πόλη και την οριοθετούσαν, ο Ηριδανός από Βορρά και ο Ιλισός από τη Νότια και Ανατολική πλευρά. Από την αρχαιότητα είχαν γίνει έργα ύδρευσης (πηγή Καλλιρόη). Περίπου στα 510 π.Χ. γίνεται ένα γιγάντιο τεχνικό έργο, το «Πεισιστράτειο υδραγωγείο». Το υδραγωγείο βγαίνει από την πόλη, για να αναζητήσει τα νερά του Ιλισσού είτε στην επιφάνεια με την εικαζόμενη Εννεάκρουνο κρήνη είτε στις βορειοανατολικές πηγές του Ιλισσού. Κατά μία άποψη το Πεισιστράτειο υδραγωγείο υδρομάστευε την πηγή που βρισκόταν στις ΒΑ χαμηλές υπώρειες του Υμηττού (στάθμη εδάφους +130 μ.) στου Γουδή (κάπου στην οδό Αγ Λαύρας στο ύψος του Αγ Θωμά) δίπλα στην κοίτη του Ιλισσού και των πολλών παραποτάμων του εκεί. Απόσταση από την Ακρόπολη 3,5 χλμ. Κατ'άλλους το Πεισιστράτειο υδραγωγείο συνέχιζε , παρακολουθώντας την κοίτη του Ιλισσού μέχρι ψηλά στο Χολαργό, κάπου μεταξύ της Μονής του Αγ Ιωάννη του Θεολόγου, της συνέχειας της οδού Αναστάσεως προς τον Υμηττό (+225) και μέχρι κανά χιλιόμετρο νοτιοανατολικώς της πλατείας Παπαφλέσσα (Άνω Χολαργός). Απόσταση από Ακρόπολη 7,7 χλμ.

Σύγχρονη κατάσταση-προβλήματα-λύσεις.

Στον Ιλισσό έρεαν ακαθαρσίες από ρίψη σκουπιδιών και ρύπανση των νερών. Τα νερά που λιμνάζουν στους λάκκους της κοίτης, αποτελούσαν εστίες, όχι μόνο δυσοσμίας, αλλά και εκτροφής κουνουπιών. Η κάλυψή του θεωρήθηκε εξυγίανση και εκσυγχρονισμός. Σήμερα ο Ιλισός υπάρχει, όμως αποξηραμένος. Η κοίτη του βρίσκεται κάτω από το κατάστρωμα των οδών Βασιλέως Κωνσταντίνου, Αρδηττού και Καλλιρρόης. Η εκβολή του Ιλισσού, αν και μετατοπίστηκε από τις επιχωματώσεις, εξακολουθεί να συναντά τη θάλασσα. Έχει συνταχθεί μια μελέτη-αναφορά (ΕΟΕ 1989 και ΕΟΕ 1992) στην οποία προτάθηκε η ίδρυση Φυσικού Πάρκου στο Δέλτα του Ιλισσού. Προτάθηκε επίσης η εγκατάσταση Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

«Τα όνειρα είναι πραγματικά όσο διαρκούν, περισσότερο και από την ίδια τη ζωή.». Όσο για τον ύπνο, υπάρχει πάντα το παλιό ρητό του Ζαρατούστρα, σύμφωνα με το οποίο: «Δεν είναι μικρό πράγμα το να κοιμάσαι, αφού για να το πετύχεις πρέπει να μένεις ξύπνιος όλη την ημέρα.».

Η ΕΥΔΑΠ η οποία έχει καταπατήσει έκταση περίπου 10 στρεμμάτων στους πρόποδες του Υμηττού, έχει μπαζώσει και το ρέμα των πηγών του Ιλισσού! Η ΕΥΔΑΠ ευθύνεται επίσης για την καταστροφή του πρώτου νεκροταφείου Χολαργού.

Η αδηφάγος τάση της να επεκταθεί παρανόμως στα 10 περίπου στρέμματα, από έναν χώρο 1650 τ.μ. που της παρεχωρήθη από το Υπουργείο Γεωργίας την δεκαετία του 1960, την οδήγησε μέχρι του σημείου να μπαζώσει το ρέμα του Ιλισσού ποταμού, με συνέπεια να στερέψει η πηγή του, όπως φαίνεται και στην φωτογραφία. Η καταστροφή των πηγών του Ιλισσού ποταμού, ξεκινάει από πολύ παλαιά και συγκεκριμένα από τον Δήμαρχο Παπάγου Ξύδη, την δεκαετία του 1990, ο οποίος και στην μανία του να επεκτείνει το νεκροταφείο Παπάγου, δεν σεβάστηκε στο ελάχιστο την πρώτη πηγή του Ιλισσού ποταμού, η οποία και βρίσκεται στο σημείο όπου φτιάχτηκε το κοιμητήριο Παπάγου.

Αργότερα, η εταιρεία ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ Α.Ε , κατασκευάζοντας την περιφερειακή Υμηττού, προχώρησε σε αλόγιστη χρήση εκρηκτικών. Μάλιστα με την αποπεράτωση του έργου, κατασκεύασε και τεράστια μπετονένια κατασκευή, ολοκληρώνοντας την καταστροφή που είχε ξεκινήσει ο Δήμαρχος Παπάγου (φωτογραφία).

Και τέλος όπως είπαμε, η ΕΥΔΑΠ μπάζωσε το ρέμα του Ιλισσού, στερεύοντας ουσιαστικά και την δεύτερη πηγή του Ιλισσού ποταμού. Η οικολογική καταστροφή δηλ. που δημιούργησαν ο Δήμαρχος Παπάγου, η ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ και η ΕΥΔΑΠ, είναι πολλή μεγάλη. Αν είχαν σεβαστεί το περιβάλλον, αν η πηγές του Ιλισσού ποταμού είχαν αξιοποιηθεί, τότε ο Υμηττός θα είχε άφθονο νερό και ενδεχομένως να βοηθούσε στην κατάσβεση της πυρκαγιάς της 25ης Αυγούστου 2007, αλλά και να μην χρειαζόταν η πολυδάπανη κατασκευή υδατοδεξαμενής (αξίας 124.000 €), από τον Δήμαρχο Νικολάου, φέτος τον Αύγουστο! ο δραματικό αποτέλεσμα των καταστροφών των πηγών του Ιλισσού ποταμού, είναι να μην γνωρίζουμε αυτή την στιγμή πού βρίσκονται τα υπόγεια ύδατα. Για να βρεθεί το νερό (γιατί το νερό υπάρχει και δεν χάνεται, το μαρτυρούν άλλωστε και οι πολλές καλαμιές που ευδοκιμούν στην περιοχή),απαιτείται πολυδάπανη έρευνα του ΙΓΜΕ. Ποιος όμως θα αναλάβει το κόστος της, σε τέτοιους χαλεπούς καιρούς.

ΙΛΙΣΣΟΣ ένα έγκλημα διαρκείας, με έναρξη την αρχαιότητα.

Αρχαίο διάταγμα που απαγόρευε τις εργασίες βυρσοδεψίας (πλύσιμο των δερμάτων) στον Ιλισσό.

«Τα όνειρα είναι πραγματικά όσο διαρκούν, περισσότερο και από την ίδια τη ζωή.». Όσο για τον ύπνο, υπάρχει πάντα το παλιό ρητό του Ζαρατούστρα, σύμφωνα με το οποίο: «Δεν είναι μικρό πράγμα το να κοιμάσαι, αφού για να το πετύχεις πρέπει να μένεις ξύπνιος όλη την ημέρα.». 

freelakon.pblogs.gr