Δημήτρης Λιαντίνης - "Ο Νηφομανής"

«Οι τρεις επήλυδες σύμβουλοι, που στείρωσαν τη μήτρα του τόπου, είναι ο νοητός ήλιος του χριστιανισμού, η οθωμανική συννεφιά και η ευρωπαϊκή ομίχλη.Το χριστιανικό πνεύμα ήρθε από την Ασία. Από την Ασία στους αρχαίους χρόνους είχε έρθει και το διονυσιακό. Η διαφορά ανάμεσα στις δύο εισβολές είναι ότι το διονυσιακό έφτασε και απλώθηκε στον τόπο σαν προϊστορικό νεύμα, ενώ το χριστιανικό σαν ιστορικό νόημα.Το διονυσιακό προσφέρθηκε να λάβει από τον τόπο ελληνική μορφή. Το χριστιανικό αξίωσε να δώσει στον τόπο το ασιατικό του σχήμα.Έχω πει σε άλλες ηλικίες τι διαφέρει από την άποψη της ουσίας το ελληνικό από το χριστιανικό πνεύμα. Για το κεντρομόλο δηλαδή του πρώτου και το φυγόκεντρο του δεύτερου αναφορικά με τον άνθρωπο εν μέσω του κόσμου.
Εδώ εκείνο που έχει τη θέση του να ειπωθεί είναι πως οι ιστορικές ώρες της έλευσης των δύο πνευμάτων, του διονυσιακού και του χριστιανικού, στον ελληνικό χώρο ήταν τέτοιας λογής, ώστε απόκλεισαν την όμοια εξέλιξη.Το διονυσιακό πνεύμα φάνηκε σ’ έναν καιρό που το ελληνικό τοπίο είχε όλη την άνεση να διαλεχθεί μαζί του και να το γνωρίσει. Κι από τη γνωριμία ως την αφομοίωση πέρασε από αρκετά στάδια.Στην αρχή το παρατήρησε φιλύποπτα και το απόκρουσε με επιμονή.
Ο Ευριπίδης στις Βάκχες μας περιγράφει με πόσο πείσμα του αντιστάθηκε. Όπως η γυναίκα που ρίχνεται κάποιος να τη βιάσει. Θέλω να ειπώ για κείνη τη μανία αποστροφής που γυρίζει σε μια στιγμή σε λύσσα λαχτάρας. Στο τέλος το ελληνικό τοπίο δόθηκε στο διονυσιακό πνεύμα όταν πια το τελευταίο είχε δαμασθεί. Ο άγριος πάνθηρας έγινε κατοικίδιο και ζεύτηκε στο άρμα του θεού Διόνυσου.
Από τη συναπαντή αυτή του ελληνικού τοπίου με το άγνωστο και τον κίνδυνο τι βγήκε; Για την ανθρωπότητα βγήκε ο ναός της, δηλαδή η κλασική Ελλάδα. Για την Ελλάδα όμως βγήκε το ιερό του ναού, δηλαδή η αττική τραγωδία.Εάν ο φρύγας Διόνυσος έδωκε στην Ελλάδα την τραγωδία, που ύστερα με το θέατρο έγινε πηγή διδασκαλίας για όλους του ανθρώπους και τους αιώνες, ο εβραίος Ιησούς τι της έδωκε; Θα φανεί παράδοξο, και κομμάτι βλάστημο για τους ανυποψίαστους. Ας αφήσουμε όμως την αλήθεια στο φτωχό παραγώνι της ήσυχη.
Εκείνο που ο Ιησούς έδωκε στην Ελλάδα ήταν η αίρεση. Και σαν τέτοια εννοώ την ελληνική ορθοδοξία. Μια νησίδα, δηλαδή, έμμονης διάκρισης λίγων μελανοφόρων μέσα στα εκατοντάδες εκατομμύρια της χριστιανικής οικουμένης. Είναι δύσκολο να ιδείς, όταν είσαι μέσα στο μάτι του κυκλώνα.
Ό,τι ξεχώρισε την ελληνική ορθοδοξία από τον επίλοιπο χριστιανισμό, φρονώ ότι είναι το ελληνικό τοπίο. Εάν το ελληνικό τοπίο δεν μπόρεσε να αφομοιώσει το χριστιανισμό έτσι, ώστε να γεννήσει πάλι το καινούργιο, οι αιτίες είναι πολλές.
Πρώτον…»
Δημήτρης Λιαντίνης - "Ο Νηφομανής"
____________________________
«Ο Νηφομανής δηλώνει το νηφάλιο και το μαινόμενο ταυτόχρονα. Είναι εκείνος που νοεί και κρίνει, αλλά την ίδια στιγμή ενθουσιά και εμπνέεται. Ζει τον έλλογο μύθο ζυμωμένον αξεδιάλυτα με τη φρόνιμη τρέλα».